Gutenberg, de nieuwe editor van WordPress

Dat WordPress een geweldig CMS is hoeven we je niet te vertellen. Inmiddels maken ruim 75 miljoen websites gebruik van het populairste CMS ter wereld. Wat ooit als eenvoudig project in 2003 begon, is inmiddels uitgegroeid tot een volwaardig content management systeem met (bijna) ongelimiteerde mogelijkheden. Een van de pluspunten van WordPress is het gegeven dat het systeem steeds verder wordt ontwikkeld. De laatste grote verbetering vinden we terug in de meest recente versie: WordPress 5.0, ook wel WordPress Gutenberg genaamd. 

Gutenberg: de nieuwe WordPress editor

Gutenberg is de naam van een plugin die de tekst-editor van WordPress vanaf versie 5.0 heeft vervangen. Voor de release van WordPress 5.0 kon je de plugin namelijk gewoon activeren via het dashboard, vanaf WordPress 5.0 is de plugin dus standaard inbegrepen. Het gebruik van Gutenberg kan in de praktijk lastig zijn, maar al snel zullen alle vooroordelen verdwijnen naar mate je het langer gebruikt. Het grootste verschil met de TinyMCE editor is dat het een stuk flexibeler werkt. Zo kun je eenvoudig verschillende elementen als een blok aan je pagina toevoegen en net zo eenvoudig weer verplaatsen. In de praktijk biedt dat tal van voordelen.

Werken met de blokken

Het werken met blokken kan in het begin lastig zijn omdat je een omschakeling moet maken. Heb je er eenmaal mee gewerkt, dan ervaar je de vrijheid die Gutenberg je geeft. De blokken kun je vrij eenvoudig naar wens configureren en ordenen. Dit heeft direct impact op de indeling van je pagina’s en geeft je direct veel meer controle. Heb je al eerder met een alternatieve editor gewerkt, dan is de overstap naar Gutenberg waarschijnlijk kinderspel. Een ander voordeel van Gutenberg ten opzichte van TinyMCE is dat je de tekst per blok kunt aanpassen. In vaktermen hebben we het dan over inline-editing.

De kracht van Gutenberg: shared blocks

Een van de mooiste voorbeelden van de kracht van de Gutenberg editor is de mogelijkheid om ‘shared blocks’ te gebruiken. Zo kun je een blok wat je hebt aangemaakt opslaan als ‘shared block’ en deze ook op andere pagina’s oproepen en gebruiken. Dit is bijzonder effectief en zal in de praktijk bijzonder tijdbesparend werken. Het gebruik van een shortcode voor dit doel wordt dus overbodig.

Widgets en shortcodes plaatsen met Gutenberg

Als je in de vorige WordPress versie(s) widgets wilde gebruiken was je vaak beperkt in de mogelijkheden. Een widget plaatsen in het content gedeelte was lastig en was vaak alleen via een aparte plugin mogelijk. In de nieuwe situatie lukt dat dankzij Gutenberg wel. Elk blok heeft de mogelijkheid om de gewenste widget te selecteren en precies daar te plaatsen waar je het wil tonen aan je bezoekers. Voor plugins werkt het net zo eenvoudig: je selecteert de optie ‘shortcode’ in het blok wat je gaat bewerken en je plakt de bewuste shortcode van de plugin die je wilt gebruiken.

Voor ontwikkelaars: Block API

Ook voor ontwikkelaars heeft Gutenberg tal van voordelen. Zo is het mogelijk om met behulp van de speciale block API eigen blokken toe te voegen. Heb je bijvoorbeeld zelf een plugin ontwikkeld, dan kun je deze via de Block Api eenvoudig toevoegen aan een eigen block en via Gutenberg laten weergeven. Op die manier ontstaat een enorm flexibel systeem.

Voor- en nadelen van de Gutenberg editor

Zoals altijd is ook Gutenberg niet vrij van nadelen. Veel gebruikers zullen daarom liever gebruik willen maken van de oude vertrouwde editor. De voordelen wegen echter op tegen de nadelen die sommigen graag naar voren brengen.

De voordelen van Gutenberg

• Geen technische kennis nodig om met Gutenberg te kunnen werken.
  
• Vanaf de smartphone of tablet kun je eenvoudig je pagina’s beheren en bewerken.
  
• Gutenberg is voorbereid op toekomstige ontwikkelingen van WordPress.
  
• De Gutenberg editor staat het ontwikkelaars toe om je tijdens het bewerken van een pagina, een preview van het resultaat te tonen.
  

De nadelen van Gutenberg

• Het blokkensysteem is nieuwe en kan een uitdaging zijn voor veel gebruikers.
  
• Veel WordPress thema’s zullen nog niet geschikt zijn om met Gutenberg te kunnen werken. In sommige gevallen zal je dus moeten wachten voor je gebruik kunt maken van Gutenberg.
  

Gutenberg uitproberen

Als je gebruik maakt met een zogenaamd premium theme is de kans aanwezig dat deze nog niet geschikt is voor Gutenberg. Als je toch alvast wenst te oefenen met de nieuwe WordPress editor dan is dit mogelijk. Je kunt de editor gewoon online uitproberen zonder het te installeren op je eigen WordPress website. Met behulp van de demo-module kun je zelf ervaren hoe de editor werkt en zo ervaring opdoen. Zo kun je layout opzetten, tekst aanpassen of toevoegen en met alle mogelijkheden spelen. Op die manier ben je al goed voorbereid als het thema wat je nu gebruikt compatibel is met Gutenberg.

Gutenberg deactiveren: liever de klassieke editor

Nu Gutenberg de nieuwe standaard editor voor WordPress is geworden is het mogelijk dat je om de een of andere reden opziet tegen de verandering. In dat geval kun je besluiten om de nieuwe editor niet te gaan gebruiken. Het probleem is echter dat je de Gutenberg editor niet met een knop kunt deactiveren. Dit probleem hebben de ontwikkelaars opgelost door de vrijgave van een aparte plugin waarmee je Gutenberg kunt deactiveren. Ook bij deze plugin staat flexibiliteit voorop. Zo heb je de mogelijkheid om beide editors tegelijkertijd actief te houden. Wil je van die mogelijkheid gebruik maken, installeer en activeer dan eerst de klassieke editor. De plugin voor die editor kun je hier vinden